Podhale – to rozległa kraina znajdująca się u podnóża Tatr, w dorzeczu górnego biegu Dunajca. Nazwa Podhale weszła życie stosunkowo niedawno bo dopiero w XIX w., a nawiązuje do położenia „pod-halami” – czyli górskimi pastwiskami, na których wypasa się owce. Wcześniej poszczególne odcinki określano nazwami własnymi potoków czy rzek , np. Biały Dunajec, Czarny Dunajec.

Podhale to niezwykła kraina, która jest odrębnym regionem kulturowym rozpoznawalna ze względu na zwyczaje, muzykę, sztukę charakterystyczne stroje jak i gwarę (gwarą mówi się tu zarówno w domach, jak i w szkołach, czy urzędach).  Folklor Podhala objawia się niemal we wszystkich dziedzinach życia: od pasterstwa (gdzie pojawiają się m.in. gazda, baca, juhas, honielnik, hala), poprzez słynne sery (bryndza, bundz, oscypek, redykałki), styl zakopiański, strój podhalański (koszule, spinki, portki, oblamki, serdaki), podania (gawęda o śpiących rycerzach, mnich z Morskiego Oka) po wiele innych.

Jednym z najlepiej widocznych elementów folkloru materialnego jest strój góralski. Dawniej górale chodzili w takich strojach na co dzień, obecnie robią to przy okazji świąt i ważnych uroczystości, np. wesela, pogrzeby, chrzciny.

Tradycyjny strój męski składa się z płóciennej koszuli z metalową spinką, jasnych portek z czarnymi lampasami po bokach i haftowanymi parzenicami na udach. Zimą mężczyźni noszą tzw. serdak czyli kożuszek bez rękawów, z niebieskimi i czerwonymi haftami i skórzanym zapięciem; lub cuchę, czyli płaszcz w kolorze białym lub czarnym, z lamówką i wypustkami. Przy okazji świąt górale zakładali odświętną kamizelkę z niebieskiego sukna. Zarówno w stroju codziennym, jak i świątecznym występują liczne zdobienia, takie jak: metalowe spinki z łańcuszkami przy koszuli, kolorowe hafty, gruby pas z mosiężnymi guzikami, filcowy kapelusz z muszelkami, kostkami lub łańcuszkiem. Górale nosili również wykonane z brunatnego lub białego sukna torby pasterskie.

Dawny strój damski składa się z cienkiej perkalowej koszuli z niskim kołnierzykiem i szerokimi rękawami, spódnicy z szerokimi fałdami, zwykle jasnoniebieskiej lub granatowej, gładkiej i do kostek oraz kwiecistego gorsetu, przy czym zamożne góralki nosiły gorsety z jedwabiu, a biedniejsze z perkalu. Na nogach góralki miały skórzane kierpce na sznurek, a zimą dodatkowo nosiły futro z owczych lub zajęczych skórek. Nieodłącznym elementem stroju są korale, niegdyś wykonywane tylko z prawdziwego koralowca, obecnie często plastikowe. Bogate góralki dawniej nosiły nawet po kilka lub kilkanaście sznurów korali na raz, co świadczyło o ich zamożności.

Muzyka góralska wyróżnia się spośród muzyki innych regionów, wpływ na nią wywarł folklor węgierski, morawski, rumuński i słowacki. Muzyki góralskiej można posłuchać na wielu festiwalach, ale również w w wielu regionalnych restauracjach. Na przestrzeni lat mocno się zmieniła, jednak wciąż zachowane są jej tradycyjne i charakterystyczne elementy. W dawnych czasach muzyka góralska była zazwyczaj anonimowego autorstwa i powstawała w sposób spontaniczny, niejako samoistny. Często wynikała ona z życia codziennego i opowiadała o tym, co dla górali najbliższe i najcenniejsze, zawierała motywy miłosne, śmieszne przyśpiewki, opowiadała o miłości do gór, czy bandach zbójników. Muzyka instrumentalna i śpiewy obecne były przy uroczystościach rodzinnych, świętach i szczególnych wydarzeniach, stanowiły nieodłączny i ważny element życia kulturalnego. Z muzyką związane są różnego rodzaju obrzędy i tradycje, np. przyśpiewki swatów przed weselem, czy pieśni dożynkowe. Muzyka góralska przekazywana była z pokolenia na pokolenie, bez zapisu nutowego, w oryginalnej postaci, „na żywo”. Można to zauważyć w subtelnych różnicach tych samych pieśni i melodii w różnych rejonach Podhala.

Charakterystycznymi tańcami na Podhalu są góralski i zbójnicki, które wzajemnie się przenikają najczęściej  z chęci uatrakcyjnienia pokazów tanecznych.

Taniec zbójnicki jest domeną mężczyzn. Tańczy go od 4 do 16 chłopów, którzy poruszają się po obwodzie koła, wykonując takie same ruchy. Charakteryzuje się nutami marszowymi i krzesanymi, poszczególne elementy oddzielone są przyśpiewkami. Zwykle ma podobny przebieg: na początku jest marsz, w którym tancerze tworzą okrąg; oraz ozwodny. Następnie wykonywana jest część właściwa, czyli wysokie skoki, głębokie przysiady z wyrzucaniem nóg do przodu oraz krzesanie. Taniec kończy się zieloną, czyli obracaniem się tancerzy. Jest to taniec energiczny i bardzo męczący, w którym jedyną przerwą jest taniec po kole i przyśpiewki.

Taniec góralski dawniej wykonywany był zwykle przez jedną parę, bowiem często tańczono w domach, w niewielkich izbach. Tancerze nie dotykają się, tylko poruszają się wokół siebie, zbliżając się i oddalając od partnera. Przebieg większości tańców góralskich jest podobny: rozpoczyna się przyśpiewką, która jest wykonywana jeszcze przed muzyką. Następnie tancerz lub prymista podaje nutę. Solowe figury przeważają u mężczyzn: ozwodny, krzesanie i zwyrtanie (obracanie). Przy ostatniej figurze tancerze na moment się obejmują, mężczyzna obraca partnerkę, przyklęka na jedno kolano i kłania się kapeluszem. Zdarza się, że do tańca wtrąca się inny tancerz, który ukłonem prosi o pozwolenie przetańczenia jednej figury z dziewczyną.

Prawdziwym  skarbem Podhala jest woda termalna, pochodząca z głębokości 1540-1620 m pod ziemią i mają temperaturę 37° C.